بررسی تطبیقی ابعاد حریم در مسکن سنتی و معاصر با استفاده از مدل تحلیلی BDSR

یکی از مهم ترین ابعاد طراحی فضاهای درونی، میزان پیش بینی حریم در آنهاست. حریم در لغت به معنی پیرامون، گرداگرد خانه، مکانی که حمایت و دفاع از آن واجب باشد، است. حریم ایجاد مرز می کند ولی فقط داشتن جدایی نیست. در حقیقت حریم هاله ای به وجود می آورد و مانع از تجاوز دیگران می شود. برای درک حریم فضایی در مسکن می توان از مدل BDSR استفاده کرد. این مدل حریم فضایی را بر اساس چهار تعریف مانع، فاصله، مرتبه و حلقه مورد ارزیابی قرار می دهد. حریم در حقیقت از ابعاد پنهان مسکن است که معماران معاصر برای تأمین خواسته های الهی و معنوی ساکنین محتاج به شناسایی آن می باشند و چنانچه شناسایی حریم فضایی در قالب مدلی تحلیلی سامان گیرد، زمینه های پیش بینی رفتارهای احتمالی در فضاهای مورد نظر مسکن سنتی و تفاوت آن با مسکن معاصر نیز به دست خواهد آمد. روش پژوهش در این مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی و با انتخاب نمونه موردی از خانه های سنتی و معاصر شهر یزد انجام می گیرد. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات از نوع کمی با استفاده از مدل تحلیلی صورت خواهد گرفت. بررسی تطبیقی صورت گرفته میان دو گونه مسکن سنتی و معاصر نشانگر تحولی چشمگیر در حریم فضایی مسکن معاصر است. این تغییر و تحولات که روز به روز در حال گسترش است و ابعاد حریم را مشکل ساز ساخته است، دلیلی بر بحران هویت مسکن معاصر است که متأسفانه اخیراً گریبان گیر صنعت خانه سازی کشورمان شده است. هرچند امروزه افزوده شدن هویت مدرن امری لاجرم و کاملاً محسوس است. ولیکن این مسئله موجب ظهور هویت های چندگانه با میزان تأثیر متفاوت در کشورگردیده است. لذا مباحث عنوان شده در این مقاله می تواند به عنوان سرآغازی برای بازآفرینی حریم در مسکن معاصر مورد استفاده قرار گیرد.